Pomnik wywózek Żydów Warszawy na Zagładę odznacza się wyciszoną, niemal abstrakcyjną formą i dyskretnym usytuowaniem. Ulokowany jest w ciągu zabudowy północnej strony ulicy. Przylega do ściany sąsiedniego budynku. Zawiera element sugerujący macewę, lecz pozbawiony jest symboli religijnych sensu stricto. W białym granicie wyryte zostały imiona od Abla do Zygmunta oraz informacja w jidysz, po polsku, po hebrajsku i po angielsku: „Tą drogą i śmierci w latach 1942–1943 z utworzonego w Warszawie getta przeszło do hitlerowskich obozów Zagłady ponad 300 000 Żydów”. Z boku – po hebrajsku, w jidysz i po polsku – umieszczono fragment z Księgi Hioba: „Ziemio, nie kryj mojej krwi, iżby mój krzyk nie ustawał.”

Pomnik Poległym i Pomordowanym na Wschodzie usytuowany jest centralnie, na wzniesieniu, na środku ważnego węzła komunikacyjnego. Przedstawia podkłady kolejowe i wagon wypełniony krzyżami, z jednym krzyżem wyraźnie dominującym. Na podkładach kolejowych wypisane są miejsca zsyłek i kaźni na Wschodzie. Między innymi figuruje tam Katyń, dlatego pomnik traktowany jest także jako upamiętnienie katyńskie – najważniejsze z kilku, jakie znajdują się w Warszawie. Przy bliższym oglądzie wśród krzyży można dostrzec muzułmański tatarski symbol z pięcioramienną gwiazdą i półksiężycem, macewę i kilka krzyży prawosławnych. W potocznej świadomości jednak pomnik funkcjonuje jako wagon z krzyżami i nazywany jest Golgotą Wschodu. Wyobrażenie na ten temat dają pocztówki, przewodniki turystyczne, strony internetowe i rysunki dziecięce.

W skład pomnika wchodzi dodatkowo tablica z krzyżem przypominającym najważniejsze polskie odznaczenie wojskowe – Virtuti Militari. Na tablicy widnieje napis „Poległym / pomordowanym / na Wschodzie / ofiarom / agresji / sowieckiej / 17 IX 1939 / Naród / 17 IX 1995”. Odwiedzający zapalają pod tablicą znicze i uzupełniają jej treść o emblematy religijne, jak na przykład krzyże z kwiatów lub figura Chrystusa. Stanowi to nawiązanie do romantycznego toposu Polski jako Chrystusa Narodów o ciągle nierozbrojonym antysemickim potencjale. Całości dopełniają dwa późniejsze głazy-obeliski. Pierwszy z nich upamiętnia wizytę w tym miejscu papieża Jana Pawła II (1999). Drugi oddaje hołd fantazmatycznej figurze Matki Sybiraczki (2011) – mutacji romantycznego toposu Matki Polki. Matka Polka to w polskiej kulturze ta, która rodzi i wychowuje synów, by złożyć ich życie w ofierze na ołtarzu Ojczyzny.

Topograficzne usytuowanie Pomnika Poległym i Pomordowanym na Wschodzie jest przykładem zarówno zastąpienia, jak obstawienia. Pomnik znajduje się mianowicie tam, gdzie ulica Nalewki łączyła się z placem Muranowskim. Chodzi o miejsca emblematyczne dla żydowskiej Warszawy: o plac-ikonę u wylotu ulicy-ikony. Nazwanie tego miejsca skwerem Matki Sybiraczki stanowi przykład zastąpienia i zawłaszczenia. Podczas powstania w getcie warszawskim plac Muranowski stanowił jeden z trzech głównych punktów żydowskiego oporu. Tu między innymi zawisły, owiane później legendą, „dwa sztandary”. W tym miejscu prowadził walki Żydowski Związek Wojskowy kierowany przez Pawła Frenkla i Leona Rodala, organizacja zbrojna spoza Żydowskiej Organizacji Bojowej Anielewicza. ŻZW utworzony został przez Betar, młodzieżową przybudówkę partii syjonistów rewizjonistów Włodzimierza Żabotyńskiego. Pod koniec pierwszej dekady lat dwutysięcznych wobec pominięcia militarnej historii miejsca wdrożono działanie naprawcze w postaci umieszczenia na uboczu tablicy z informacją, która jednakże nie wspomina o tym, że żołnierze ŻZW zginęli wskutek donosów po wyjściu z getta na tak zwaną aryjską stronę. Ponadto tablica, wykonana z przezroczystego pleksiglasu i osłonięta drzewami, pozostaje niewidoczna. Z formalnego punktu widzenia zastąpienie i zawłaszczenie miejsca zostało zniwelowane. W praktyce niczego to nie zmieniło w społecznym odbiorze. Można się też zastanawiać, jak dalece relacja zastąpienia przeszła tu w relację obstawienia.